زنان غیرمؤمن
در حدیثی، از زنی خبر داده شده است که حضرت زهرا علیها السلام را خیلی رنج میداد.[81] از عبدالرحیم قصیر روایت شده است که امام باقر علیه السلام فرمود:
آگاه باشید اگر قائم ما قیام کند، حمیراء زنده میشود، تا اینکه آن حضرت به او تازیانه بزند و تا اینکه از وی برای فاطمه علیها السلام دختر رسولخدا صل الله علیه و آله و سلم انتقام بگیرد. گفتم: «فدایت شوم! چرا بر او تازیانه میزند؟» فرمود: «به سبب افترا و تهمتی که به أم ابراهیم زد». گفتم: «چرا خداوند، تا زمان قائم آن را به تأخیر انداخت؟» امام باقر علیه السلام فرمود: «به سبب اینکه خداوند، پیامبر صل الله علیه و آله و سلم را برای رحمتِ خلق مبعوث کرد؛ ولی قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف را برای انتقام دشمنان».
پس زنان غیرمؤمن نیز همچون مردان غیرمؤمن رجعت میکنند، تا به دست مبارک مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به مجازات خود برسند.
نتیجه
براساس آنچه دربارة اعتقاد به رجعت و بازگشت به دنیا قبل از شروع قیامت گفته شد و همچنین طبق معنای رجعت در لغت و اصطلاح، خداوند، هم زمان با ظهور مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف عدهای از بندگان صالح خود را که در ایمان و عمل و تقوا، اسوة مؤمنان بودهاند و همچنین عدهای از کفار که در کفر و نفاق، سرسلسلة کفار و منافقان بودهاند را با همان ویژگی روحی و جسمی خود به دنیا برمیگرداند، تا هر دو گروه نتیجة دنیایی اعمالشان را دریافت کنند. طبق آنچه گفته شد، برداشت میشود که در اخبار این بازگشت، به عنوان مؤمنان و کفار اشاره شده است؛ یعنی مردان و زنان مؤمن و مردان و زنان غیرمؤمن رجعت میکنند.
امر رجعت در پیشینیان هم صورت گرفته و امری است که به زمان و گروه خاصی اختصاص ندارد؛ بلکه به همه زمانها و همة مردم مربوط است (مؤمنان خاص و کفار خاص) . همچنین عقل، هیچ مانعی برای زندهشدن مردگان پس از مرگ تصور نمیکند؛ بلکه وقوع آن را درک میکند. پس باید رجعت را که دربارة این جهان است، بپذیرد؛ چون امکان حیات مجدّد را در روز رستاخیز پذیرفته است. زن، از آغاز آفرینش تا کنون، دورانهای تلخ و شیرینی را سپری کرده است؛ گاه همراه با حرکت انبیای الهی، گام به گام همراه آنان بوده و دوشادوش مردان صالح، از پیامبر زمان خود حمایت کرده است؛ همانند ماشطه که حاضر میشود خود و فرزندانش در آتش بسوزند؛ امّا لحظهای از ایمان به خدا دست بر ندارد.
زنان، اولین کسانی هستند که افتخار آموزگاری بشر را به عهده گرفتهاند و دامانشان کانون شکلگیری تمام فضیلتها است؛ پس حق است که در روایات و احادیث، بر رجعت به نام زنان مؤمن خاص اشاره شود و او هم در این امر بزرگ آخرالزمان حضور داشته باشد.
یکی از مواردی که از این بحث نتیجه میشود، این است که کسانی که برای انتقام و تنبیه به دنیا برمیگردند، هرگز به میل و ارادة خود برنمیگردند؛ بلکه ناگزیر تن به رجعت میدهند که رجعت برای آنها بسیار ذلّت بار و سخت است؛
ولی دربارة مؤمن به نظر میرسد رجعت اختیاری خواهد بود. امام صادق علیه السلام فرمود:
هنگامی که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف قیام کند، مأموران الهی، در قبر با اشخاص مؤمن تماس میگیرند و به آنها میگویند: «ای بندة خدا! مولایت ظهور کرده است. اگر میخواهی به او بپیوندی، آزاد هستی، و اگر بخواهی در نعمتهای الهی متنعم بمانی، باز هم آزاد هستی».[82]
پس اگر میخواهیم در زمرة یاران امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باشیم، اگر میخواهیم به اراده و لطف پرورگار، گل روی مهدی فاطمه علیها السلام را در دنیا ببینیم و بتوانیم فرد مفیدی در حکومت او باشیم، از همین لحظه با مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف پیمان ببندیم و خود را با برنامهها و خواستههایش که جز راه جدّش پیامبر صل الله علیه و آله و سلم و امیرمؤمنان علیه السلام نیست، تطبیق دهیم.
نتیجه
پس براساس براهین عقلی و نقلی، رجعت، باوری است قابل دفاع؛ یعنی میتوان هم از منظر عقل به اثبات و توجیه آن همت گماشت و هم از منظر عقل به معقول بودن رجعت پی برد.
طبق اعتقادات شیعه، رجعت یعنی بازگشت افراد به دنیا؛ البته افراد خاصی که یا از لحاظ ایمان در مرتبه عالی قرار دارند و یا از لحاظ کفر و نفاق در مرتبه انحطاط قرار دارند (به تعبیر دیگر، مؤمنان و کافران محض) تا در همین دنیا به پاداش و عذاب دنیایی نائل آیند. در این میان، زنان نیز از رجعتکنندگان هستند، یعنی زنان مؤمن به سبب ایمانشان و زنان کافر و منافق به دلیل کفر و نفاقشان به دنیا باز میگردند.
اثبات اصل رجعت در جایگاه یک باور اسلامی، و فلسفه و اهداف آن، و نیز کیفیت رجعت و افراد رجعت کننده و مواردی از این قبیل را، آیات و روایات فراوانی بیان کردهاند که در این مقاله، به آنها اشاره شده است.